Project afgerond Ark voor Hoogstamfruit

Ark voor Hoogstamfruit is een vervolg op de samenwerking en aanplantactie van Rosselboomgaarden in het najaar/​winter 2015, waarbij meer dan tweehonderd fruitbomen van bijzondere historische fruitrassen beschikbaar zijn gesteld aan twintig particuliere erfeigenaren uit de Achterhoek. Zij hebben de appel‑, peren, pruimenbomen op hun erf geplant in Rosselboomgaarden zodat de specifiek oude Achterhoekse rassen behouden blijven. Het behoud van soorten is niet alleen van belang voor het behoud van de biodiversiteit, maar deze verborgen rijkdom’ biedt ook kansen voor toeristische activiteiten en lokale horeca. 

De Rossel Collectie Boomgaard en Rossel Collectie zijn onderdeel van het project Achterhoek: Ark voor Hoogstamfruit. SLG en Kenniscentrum Nelles werken met het project Ark voor Hoogstamfruit samen aan het behoud van al het werk van Hennie Rossel zodat deze unieke collectie behouden blijft voor de Achterhoek.

De Wienzoern (Wijnzure) appel van boomkweker Westerhof in De Heurne: een speurtocht

Hennie Rossel deed onderzoek naar de Wienzoern, een appel van de toenmalige boomkweker Westerhof, in De Heurne, en trof gelijkenissen aan met de Fameuse en de Roter Weinapfel. Hij schreef onderstaand artikel. 

Over haar herkomst

We zijn de afgelopen jaren, met name in het Zuidoostelijke deel van de Gelderse Achterhoek, regelmatig een mooie, deels roodgekleurde en gestreepte appel tegengekomen. In de volksmond wordt deze appel met de naam Wienzoern (Wijnzure) aangeduid.
De appel bleek decennialang door de toenmalige boomkweker Westerhof, in De Heurne, vooral in dat deel van de Gelderse Achterhoek te zijn verspreid. Uit informatie die ik eind jaren 90 bij een bezoek aan de oude heer Westerhof kreeg, werd duidelijk dat hij die appel in zijn jonge jaren had meegebracht van zijn ouderlijk huis, een boerderij dicht bij de grens, in De Heurne, waar de – ook toen al – oude boom stond.

Roter Weinapfel

Hoe ziet de Wienzoern (Wijnzure) eruit?

Deze regelmatig gevormde en bij rijpheid mooie, roodgestreepte appel heeft aan de zon beschenen kant vaak zelfs een egaal rode blos, met name wanneer de appel veel zon heeft gekregen. Maar, als men de appel doorsnijdt, valt meteen haar meest opvallende kenmerk op: het sneeuwwitte vruchtvlees.
De appel smaakt aangenaam zoetzuur en heeft daarnaast een opvallend en fijn aroma.
Geplukt vanaf begin oktober, blijft ze bij geschikte (buiten)-bewaring nog wel enkele maanden fris en geschikt als handfruit.

De identificatie

De Wienzoern (Wijnzure) bleek veel overeenkomst te vertonen, met de Roter Weinapfel, syn. Red Wine, summier beschreven in het zeer degelijke Amerikaanse pomologische boekwerk The Apples of New York (Beach, 1905). Haar Duitse naam doet overigens een herkomst uit die streken vermoeden. We hebben ook lang de naam Roter Weinapfel voor haar gebruikt.
Recent uitgevoerd genetisch onderzoek i.s.m. het Centrum voor Genetische Bronnen van Wageningen University & Research (CGN) heeft echter aangetoond dat onze Roter Weinapfel identiek is aan de appel die in Amerika en Canada gekend is als Fameuse. De appel bleek op grond van een andere, meer uitgebreide beschrijving door Beach in hetzelfde pomologische boekwerk, inderdaad sterk met de appel onder de naam Fameuse overeen te komen.

Lees het hele artikel

Fameuse

Rossel Collectie Ras en Rossel Collectieboomgaard

Oude fruitrassen: vergeten, maar teruggevonden en beschikbaar voor fruitliefhebbers. Je kunt nu ook een Rossel Collectie Boomgaard aanplanten. Dat is een boomgaard met hele oude rassen die zeer zeldzaam zijn geworden. Een collectieboomgaard bestaat uit hoogstamfruitbomen waarvan de bomen een stam hebben van ca. 1.80 meter met daarboven de kroon. Samen met hoogstamfruitspecialist Hennie Rossel wil SLG deze rassen behouden voor de toekomst. 

Wat is een Rossel Collectie Boomgaard?

Een Rossel Collectie Boomgaard bestaat uit ongeveer 10 – 15 bomen van de meest zeldzame, verloren gewaande fruitrassen, zoals Gamerse Zure (appel), Honingzoet (appel), Dirkjespeer of Winterbergamot (peer). Deze rassen zijn door amateurs en liefhebbers na veel speurwerk herontdekt in enkele oude vooroorlogse boomgaarden.

Levend Erfgoed

De geschiedenis van fruitrassen gaat terug tot de tijd van de Grieken. De Romeinen namen hun kennis over en verspreidden die over Europa. Het is bekend dat er altijd al vele (verschillende) rassen waren, en mogelijk zijn de rassen van nu zelfs nog te herleiden tot die tijd. Pas in de 17e eeuw beschreef Johann Hermann Knoop de rassen uitgebreid in zijn boekwerk Pomologie of Kennisse der Vrugten en bezonder van de Appels en Peeren’. Met dit unieke werk in de hand konden appels en peren eindelijk gedetermineerd worden. Iedere streek kende eigen rassen, vaak geënt door kloosterlingen en later door (fruit)boeren.

Streekras

Instandhouding van ons levend cultureel erfgoed

Veel appel- en perenrassen waarvan men tot voor kort dacht dat ze niet meer bestonden, zijn de afgelopen twee decennia toch nog door ons teruggevonden, met name in Gelderland, c.q. Oost-Nederland. Samen met enkele Achterhoekse boomkwekers hebben wij die de afgelopen jaren weer beschikbaar kunnen maken voor geïnteresseerde en gemotiveerde hobbyfruittelers, met name ook in Gelderland, c.q. Oost-Nederland.

Oude fruitrassen zijn waardevol

Veel oude fruitrassen zijn inmiddels verdwenen en dat is zonde, want het gaat hier niet alleen om levend erfgoed. Oude streekrassen zijn vaak erg sterk. Door een grote collectie aan te leggen met veel verschillende rassen, verzamel je veel erfelijke eigenschappen (genen). De oude rassen van toen kunnen van groot belang zijn voor het behoud van de gewassen van de toekomst. Nieuwe rassen kunnen via de oude eigenschappen resistent worden gemaakt tegen ziekten en plagen.

Onderzoek

De toekomstige collectiehouder, jij dus, wordt gevraagd om bij de aanplant een plattegrond van de boomgaard te maken waarop de precieze plek van de individuele bomen is aangeven. Iedere collectie gaat namelijk deel uitmaken van een inmiddels al uitgebreide, goed gedocumenteerde totaal-collectie. Deze zal in de toekomst mogelijk onderdeel gaan uitmaken van een wetenschappelijk onderzoekprogramma onder de paraplu van het Nederlands Fruit Netwerk. Een en ander in samenwerking met het Centrum voor Genetische Bronnen te Wageningen en de Stichting De Oerakker. Belangrijkste oogmerk van dit project is om de betreffende rassen voor het nageslacht te behouden en zo goed mogelijk te karakteriseren. Inmiddels zullen de te leveren bomen, met name wat juiste naam en nuttige eigenschappen van de betreffende rassen betreft, ook nu al onderwerp van studie gaan vormen. Wij hopen dat de collectiehouder hieraan een belangrijke bijdrage zal leveren. 

Hennie Rossel_foto Stan Bouman

Achterhoek: Ark voor Hoogstamfruit wordt mogelijk gemaakt door LEADER Achterhoek, Europa, de Nationale Postcode Loterij en de gemeenten Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek, Winterswijk.

logo's


Nieuwsmail juni 2019

Bekijk de pdf.

Nieuwsmail oktober 2022

Bekijk de pdf.